اثر متیو (متی) در نظام آموزشی

زمانی که ثروتمندان ثروتمندتر و فقرا فقیرتر می‌شوند، اثر متیو نمایان می‌شود که رابرت مرتونِ جامعه‌شناس آن را بر اساس آیه‌ای در انجیل ابداع کرد. هرچه ارزشمند باشد، چنین خاصیتی دارد و ارزش، ارزش می‌آفریند. اگر هم فرد دارایی نداشته باشد، بیشتر زیان می‌کند. دارایی این امکان را می‌دهد که فرد سرمایه‌گذاری کند، سود کند و دارایی‌اش افزوده شود. به عبارتی هرکه بام‌اش بیش برف‌اش بیشتر. اینگونه است که فاصله بین دارا و ندار بیشتر می‌شود.
بیایید از زاویه‌ای دیگر به این موضوع نگاه کنیم. مثلاً افرادی که دسترسی بیشتری به تکنولوژی دارند، بیشتر می‌توانند بیاموزند و یاد بگیرند واز سایرین پیش افتند. در این ایام که درگیر ویروس کرونا هستیم، این احتمال وجود دارد، افرادی که تبلت، اینترنت و گوشی هوشمند دارند، نسبت به کسانی که ندارند پیش افتاده و حتی ندارها ممکن است ترک تحصیل کرده و از تمامی دستاوردهای آن دور شوند. پس سیستم‌های سیاسی و اقتصادی، نهادهای مردمی و نظام آموزشی باید به سمتی حرکت کنند، تا کسانی که دسترسی به فناوری و تکنولوژی ندارند از کسانی که دارند، فاصله بیشتری نگیرند. جای تقدیر دارد که افراد و گروه‌های مردمی در تلاش‌اند تا دانش‌آموزان بی‌بضاعت را تجهیز و توانمند کنند.
اگر زمانی بی‌عدالتی در نوع مدرسه، کلاس خصوصی، تجهیزات مدرسه بود امروز می‌تواند مبتنی بر دسترسی به تکنولوژی نیز باشد. به طوریکه در نگاه نظریات عدالت آموزشی (همچون جان راولز و مرتن) جامعه باید فرصت‌های برابری را برای شایستگی و ارتقای افراد در اختیار آنها قرار دهد، در غیر اینصورت بی‌عدالتی آموزشی رخ داده و ابعاد دیگری از نابرابری‌های اجتماعی نیز دامن زده می‌شود. تکنولوژی که زمانی منجر به عدالت آموزشی می‌شد، اکنون نباید به دلیل عدم دسترسی عده‌ای عکس آن عمل نماید.
.
پ.ن. خانم فرحناز عاقل که تلاش می‌کند با آموزش حضوری به یک دانش‌آموز افغان (که تبلت ندارد)، اثر متیو را از بین ببرد.

"حمید مسعودی"